E-ticaretin Perde Arkası: Ödemeler

E-ticaret ve ödeme

E-ticaret işletmecilerinin müşterilerine farklı ödeme seçenekleri sunabiliyor olması, satışların artmasında önemli bir rol oynuyor

Ödemelerin tarihi, ticaret kavramının insanlar arasında ilk gündeme geldiği zamanlara kadar uzanıyor. Mal veya hizmetin karşılığı olarak belli bir bedel ödenmesi biçiminde tanımlanabilen ödeme işlemleri, aslında ticaret olgusunun da zeminini oluşturuyor. Çünkü alım ve satım etkinlikleri olan ticari ilişkilerin sürdürülebilmesi için mutlaka bir ödeme işleminin gündeme gelmesi gerekiyor.

Ticaretin son halkası olan elektronik ticarette de durum farklılık göstermiyor. Yalnızca geleneksel ticarette geçerli olan ödeme süreçleri online dünyaya uyumlu hale getiriliyor veya sadece online alışveriş ihtiyaçlarına uygun yeni ödeme çözümleri geliştiriliyor. Buradan yola çıkıldığında, yöntem ve teknik olarak tarih boyunca çeşitlense de ödeme kavramının evrilerek varlığını sürdürmeye devam ettiği sonucuna ulaşmak mümkün.

Öte yandan ödemelerden söz açıldığında, güvenlik konusuna değinmeden geçmek çok doğru olmayacaktır. Özellikle de internet üzerinden ticaret yapılan bir ortamda, hem alıcının hem de satıcının ürün ya da hizmet karşılığında ödediği bedelin güvenli bir şekilde el değiştiriyor olması son derece kritik bir öneme sahip.

Neticede duyu organlarıyla tespit edilemeyen bir ücretin yine fiziksel olmayan bir ortamda işlem görmesi söz konusu. Bu açıdan bakıldığında hala çok sayıda tüketicinin e-ticaret alışverişlerinin güvenilir olmadığına dair düşüncelerinin gayet akla yatkın olduğu çıkarımı bile yapılabilir. Fakat teknolojik yeniliklerin de desteğini arkasına alan bankalar ve ödeme kuruluşları, hem e-ticaret işletmelerinin hem de tüketicilerin güvenli bir ortamda alışveriş yapabilmelerine imkan sağlayan altyapıyı oluşturabiliyor.

Böylece internet üzerinden alışverişin güvenli bir yöntem olduğunu deneyimleyen tüketiciler de bir yandan ihtiyaçlarını pratik bir yolla karşılarken diğer yandan e-ticaretin gelişimine katkıda bulunuyorlar. Peki siz bu bakış açısına göre e-ticaret ile ödeme sistemlerinin tahmin ettiğinizden daha da fazla yakın ilişkisi olduğu sonucuna ulaşıyor musunuz?

E-ticaret ve ödeme ilişkisi

E-ticaret yoluyla alışveriş ihtiyaçlarını gideren kullanıcı sayısının artmasında pek çok faktörün rol oynadığı savunulabilir. Ödeme işlemlerinin pratikliği ve güvenilirliği de bu faktörlerinden biri ve belki de en önemlisi. Bu anlamda, e-ticaret müşterilerinin ödeme konusundaki beklentilerine hizmet eden her tür çalışmanın satışların artmasında büyük etkisi olacağını öngörmek de yanlış olmayacaktır.

Örneğin, online alışveriş sonrasında satın alınan ürün ve hizmetleri iade etmek ve parasının geri ödenmesini isteyen bir kullanıcı ile karşılaşılabilir. Buna benzer biçimde, ürün değişimi gerçekleştirmeyi talep eden bir müşterinin değişim yapmak istediği ürünlerin ücret farkının kendisinden tahsil edilmesi de gerekebilir. Ayrıca e-ticaret işletmelerinin korkulu rüyalarından fraud durumlarına, yani kullanıcı bilgileri sahtekarların eline geçtiği için alışverişin iptal edilerek alışveriş tutarının karşılanması gereken durumlara karşı ilgili önlemler alınması gerekebilir.

E-ticaret firması tarafından sözü edilen tüm bu beklentiler ve daha fazlasına cevap verilebilmesi ise itibarın artırılması, müşteri memnuniyeti sağlanması ve sadakat bağının kurulması anlamına geliyor. Bu noktada, işletmelerin müşterilerinin ihtiyaçlarına çözüm üretebilecek donanıma sahip bir ödeme kurumu ile çalıştığından emin olması son derece önemli. Üstelik hızla değişen tüketici ihtiyaçları, bankacılık ve ödeme dünyasını da dönüştürüyor. Banka ve yeni nesil ödeme kuruluşlarının da bu dönüşüme kayıtsız kalmamaları, e-ticaret müşterilerine en uygun seçenekleri sunmak üzere çalışmalarını sürdürmeleri gerekiyor.

Garanti Ödeme Sistemleri Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Seçkin Çağlın, bu doğrultudaki düşüncelerini şu şekilde dile getiriyor: “Ödeme sistemleri dünyasının da yönünü değiştirecek tüm adımlar artık ‘dijitalleşme’ üzerinden hayatımıza giriyor. Türkiye nüfusunun ise yüzde 67’si internet kullanıyor. Ülkemizde yaklaşık 44 milyon aktif mobil kullanıcısı bulunuyor. Kartlı ödeme işlem hacminde son 7 yılda yaklaşık 3 kat büyüme yaşanırken e-ticaret pazarında 6,5 kat büyüme gerçekleşti. Biz de tüketicilerin e-ticaret üzerinden daha hızlı, kolay ve güvenli alışveriş yapmasını sağlayan çözümlerle sektöre önderlik ederken iş yeri sahiplerinin e-ticaret işlemlerini yapmaları için gerekli iş birliklerini sağlayarak sektörün büyümesini desteklemeye gayret ediyoruz.”

E-ticaret satışlarında ödeme kuruluşlarının rolünü değerlendiren PayU Türkiye CEO’su ve PayU Ürün Strateji Başkanı Emre Güzer ise teknoloji ve ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirilen yeni ödeme çözümlerinin e-ticaret hacimlerini artırarak ekosisteme katma değer kazandırdığına işaret ediyor.

“Türkiye’de özellikle perakende firmalarının e-ticarete bakış açısında olumlu değişiklikler gözlemliyoruz. İlk dönemlerde e-ticaret pazarı ağırlıklı olarak sektöre yeni giren ve fiziksel mağazası olmayan markalar tarafından şekillendirilirken, şimdi büyük markaların da sırasıyla e-ticaret mağazalarını açtıklarını ya da mevcut mağazalarını çok daha farklı ihtiyaçlara yanıt verebilecek şekilde geliştirdiklerini görüyoruz. Gelişmiş ülkelerde online perakende sektörünün e-ticaret pazarından aldığı pay yüzde 10’lara yaklaşırken Türkiye’de bu oran yüzde 2-3 arasında. Ödeme kuruluşları, e-ticaret ve mobil ödeme çözümleri sayesinde bankaların erişemediği, çalışma alanlarının dışında kalan işleri yakalayıp ekosisteme katma değer kazandırıyor.” diyen Güzer, farklı ihtiyaçlara farklı yaklaşımlarla yanıt verebilmenin önemini vurguluyor.

Geleneksel ödeme alışkanlıkları

Teknoloji, elektronik ticaret ve ödeme sistemlerinin odağında yer alıyor. Fakat aynı teknolojinin yeniliklere uyum sağlamakta zorlananlara ya da eski alışkanlıklarından hemen vazgeçemeyenlere de yaratıcı yollarla hizmet verebilmeyi sağladığı da gözlemlenebilir. Daha önceki başlıklarda da değinildiği üzere, her tüketici farklı ihtiyaçlara sahip ve onları kazanabilmek adına işletmelerin en uygun çözümleri sunabilmeleri gerekiyor. Bu noktada, teknoloji ile birlikte yaratıcılığın da devreye girmesi gerekiyor. Kapıda ödeme gibi ödemenin fiziksel bir ortamda sürdürüldüğü geleneksel yöntemlerin e-ticaret operasyonlarına entegre edildiği durumlar, bu anlamda güzel bir örnek oluşturabilir.

Tüketicilerin kapıda ödeme taleplerini karşılamak isteyen e-ticaret işletmelerine çözümler sunan Türkiye İş Bankası’nın Kartlı Ödeme Sistemleri Bölüm Müdürü Serkan Uğraş Kaygalak, bu doğrultudaki operasyonlarını şu şekilde özetliyor: “İş Bankası’nın anlaşmalı kargo firmaları ile birlikte sunduğu kapıda ödeme çözümü sayesinde e-ticaret yapan firmaların yaptıkları satışlara ait bedellerin tahsilatı, tercih eden müşterilere ürünün teslimi esnasında kapıda gerçekleştiriliyor. Bu hizmet sayesinde tahsil edilen satış bedeli, İş Bankası tarafından doğrudan ürünü gönderen üye iş yerinin İş Bankası’ndaki hesabına aktarılıyor. Ödemelerini kapıda yapmak isteyen müşterilere arzu etmeleri halinde İş Bankası tarafından taksit seçeneği de sunuluyor.”

Diğer yandan herhangi bir banka hesabı bulunmayan müşterilerin de online alışveriş yapabilmesine imkan sağlayan ön ödemeli kart çözümleri de yaratıcı çözümlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Buna göre, geleneksel ödeme yöntemlerine alışkın müşteriler ön ödemeli kartlardan edinerek güvenlik konusunda endişe duymadan e-ticaret müşterisi olabiliyorlar.

ininal CEO’su Ömer Suner bu konu ile ilgili olarak, “Türkiye’de halen banka/kredi kartı olmayan 23 milyondan fazla insan bulunuyor. Bu insanlar alternatif bir ödeme yöntemine ihtiyaç duydukları noktada ise ön ödemeli kartlar devreye giriyor. ininal’ın e-ticaret harcama hacmi yıllık yaklaşık yüzde 100 büyüme gösteriyor. Sektör ortalamasının çok üzerinde seyreden büyüme oranları bankasızların e-ticaretteki potansiyeline işaret ediyor.” sözleriyle bankasızların da e-ticaret sektörünün büyümesi açısından önemli bir potansiyeli bulunduğunun altını çiziyor.

İnovasyon ve ödeme sistemleri

Teknolojik yenilikleri tüketicilerin ve işletmelerin tarafından yorumlayarak finansal çözümler üreten yenilikçi ödeme kuruluşları, farklı ihtiyaçlara çeşitli alternatifler geliştirme konusundaki süratleriyle dikkatleri çekiyor. Özellikle dijitalleşme süreciyle birlikte daha fazla gündeme gelen “hız” faktörünü pratiklik ve güvenlilik ile bir araya getirmek üzere çalışmalar sürdüren ödeme kuruluşları, doğası gereği kullanım kolaylığı ve alışveriş keyfi vadeden e-ticaretle de örtüştüğü için online kullanıcıların da ilgisiyle karşılanıyor.

Örneğin, kart bilgilerini saklama, QR kod ile ödeme, link ile ödeme, tekrarlayan ödeme gibi e-ticaret müşterilerinin online alışveriş süreçlerini kolaylaştırmayı hedefleyen çözümler son yıllarda en çok üzerinde durulan ödeme sistemlerinden. Ayrıca sanal POS, kripto para, kısa mesaj ve e-posta ile ödeme alma gibi inovatif finans teknolojileri de uygun maliyetleri ve müşteri ihtiyaçlarına odaklı olmaları gibi özelliklerinden dolayı işletmeler tarafından tercih ediliyor.

Her geçen gün çeşitlenen alternatif ödeme modellerini sunuyor olabilmenin e-ticaret işletmeleri için oldukça önemli olduğunu savunan Wirecard CEO’su Dündar Özdemir, “Online ortamda müşteriyle temas oldukça kıymetli ve zor. Elde edilen bu anı, satışa dönüştürmek de oldukça zahmetli. Satın alma motivasyonu, güven ve kolaylık bir arada olduğunda satıştan bahsedebiliyoruz ve geleneksel yöntemlerde çark, satın alma motivasyonunun gücüyle dönüyor. Alternatif ödeme modelleri, özellikle sağladığı kolaylık ve güven ile satışı artıran önemli bir faktör haline geliyor. Örneğin müşterinin kredi kartını kullanarak ödemesi yerine cep telefonundan bir SMS atarak cep telefonu faturasından ödemesi gibi kolay ve güvenli bir yöntem birçok dijital içerik satışını artırabiliyor.” diyerek farklı ödeme seçenekleri ile satışların artmasına katkıda bulunulabileceğini vurguluyor.

Ödemelerin geleceği

Küresel ödeme ekosistemi, özellikle son 10 yılda dikkate değer bir hızda evrildi ve söz konusu dönüşümün önümüzdeki 10 yılda giderek daha da hızlanacağı öngörülüyor. Hiç şüphesiz ki bunda e-ticaret ve mobil ticaretin dünya çapında kazandığı ivmenin payı büyük. Bundan 100 yıl öncesinde hayal dahi etmesi zor olan dijital cüzdanlar, uygulama içi ödemeler, kişiden kişiye elektronik para gönderimi gibi çözümler, artık günümüzde tüketicilerin sıklıkla başvurduğu yöntemlerden sadece birkaçını oluşturuyor.

Geçmişte olduğu gibi ilerleyen dönemlerde de ödeme işlemlerini daha konforlu hale getirecek örnekler görebileceğiz. Çünkü tüketicilerin ihtiyaçları bundan sonra da farklılaşmaya devam edecek ve buna paralel olarak teknolojik yenilikler tüketicilerin ödeme alışkanlıklarını değiştirmeyi sürdürecek. Eskidiği düşünülen ödeme sistemleri ise ya evrilecek ya da kullanım dışı kalacak. Hatta gelişmiş pazarlarda halihazırda nakit kullanımının iyiden iyiye azalması da bu yargıyı doğrular nitelikte.

Diğer e-ticaret makalelerini okumak için tıklayın.

E-ticaret Çağı Mayıs sayısını ücretsiz okumak için tıklayın.