Nereden geldik? Nereye gidiyoruz? / TÜBİSAD-ETİD 2016 e-ticaret raporu

TÜBİSAD liderliğinde ETİD, Deloitte ve comScore katkılarıyla 2016 Türkiye e-ticaret raporu yayınlandı. Ülkemizin mevcut durumunu göstermesi bakımından bu çok önemli. Bu nedenle bu ay bu raporun sonuçlarını irdeleyeceğiz.

Bundan 15 sene önce e-ticaret yapıyor olsaydınız, 300 bin e-ticaretçi gibi bir potansiyeliniz olacaktı. Yani Bilecik’e bir mağaza açmakla e-ticaret yapmak aynı şey sayılabilirdi. Oysa hep dilimizden düşürmediğimiz potansiyelimiz artık reel duruma dönüştü diyebiliriz.  

Ülkemizde 85 milyonu aşkın nüfusu, yüzde 61,2 internet penetrasyonu ile Türkiye’de 52 milyon internet kullanıcısı bulunmaktadır. Bu kullanıcıların yüzde 43’ü internetten alışveriş yapmaktadır. Yani 20 milyonu aşkın bir kullanıcı kitlesi bulunmaktadır. Bu sayı birçok Avrupa ülkesinin nüfusundan fazladır.

Ülkemizin lojistik imkanları gayet üst düzeydedir. Ülkemiz kredi kartı sahipliğinde çok iyi durumdadır. Kullanıcı sayısının da çok iyi olduğunu düşünürsek, e-ticarette başarılı olmak için her şeyimiz var diyebilirim.

Türkiye toplam e-ticaret hacmi 2016 yılında 30,8 milyar TL’ye ulaştı. Bu,dolar bazında yüzde 13’lük, TL bazında ise yüzde 24’lük bir büyümeye tekabül etmekte. Geçen seneki yüzde 31’lik büyümenin altında olsa da ülkemizdeki birçok sektör için kıskanılacak bir büyüme oranına sahibiz. Ayrıca büyümenin geçen seneki büyüme oranının altında kalmasının neredeyse tek nedeni tatil ve seyahat kırılımındaki yüzde 13 büyüme. Geçen sene bu oran yüzde 31 idi.

En hızlı büyüyen kırılım, sadece online perakende yapan şirketler (yüzde 33). Çok kanallı perakende geçene seneki (yüzde 32) büyüme oranının altında büyüdü (yüzde 30). Bu konuya dikkat çekmek isterim. Ülkemizdeki 17,5 milyar TL’lik e-ticaret ürün satış hacminin yüzde 64’ünü sadece online hizmet veren şirketler gerçekleştirmektedir. Oysa dünyaya baktığımızda e-ticaret ürün satışının daha büyük kısmının çok kanallı perakendecilerce gerçekleştirildiğini görürürüz. Bu da ülkemizdeki perakendecilerin halen yeterli aksiyon almadığını göstermektedir.

Yasal bahis, geçen sene e-ticaret büyümesine paralel bir büyüme seyri izledi.

Bir önemli konu da site sayısıdır. Günde bir-iki sipariş alan Türk internet sitesi sayısı halihazırda 900’e ulaşmadı. Bu konuda bir büyüme gözlemlenmiyor. Ancak, pazar yerleri yüzde 38’lik bir artış gösterdi. Yani, KOBİ’ler halihazırda pazar yerlerini kullanıyor ve kendi siteleri ile faaliyet göstermiyor. Bu konuda her KOBİ’nin bir şekilde kendi internet sitesi ile de faaliyet göstermeyi vizyonuna koyması gerekir. Bu e-ticaret sitelerinin sayısını artıracaktır. Ancak, burada pazar yerlerinin onlara sunduğu fırsatları unutmamaları lazım. Kendi internet sitelerinin yaşayabilmesi için mutlaka ama mutlaka çok iyi içerikle beslenmesi gerekir.

2016’da eski alıştığımız markaların yanı sıra pazarda hızlanan yeni oyuncularla özel alışveriş siteleri yüzde 43’lük büyüme oranıyla sektör lideri oldu. Belki de ülkemizdeki doygunluğa en yakın alt kırılım olan bu kırılımdaki her oyuncu büyük başarı gösterdi.

Çok kategorili e-ticaret sitelerinde ise farklı bir seyir izlendi. Yüzde 18 büyüme gerçekleşti. Bu büyümeyi de pazar lideri sağladı. Pazardaki diğer oyuncularda pazar liderini zorlayacak bir büyüme gerçekleşmedi.

Çok kanallı perakendecilerin alt kırılımına baktığımızda, elektronik 2,4 milyar TL ile kırılım lideri. Bunu 1,2 milyar TL ile giyim ve ayakkabı izliyor. Ev ve dekorasyon kategorisi de yüzde 25’lik artışla 700 milyon TL’lik hacme ulaştı. Buna eğlence ve kültürün 400 milyar TL’lik hacmini eklediğimizde geriye 1,6 milyar TL kalıyor. Bu çok iyi bir kırılım değil. E-ticaretin yaygınlaşması için kategori kırılımı daha homojen olmalı ve sadece giyim ve elektronik kategorisi ürün satışının yüzde 56’sını yapmamalı. Bu kategorilerde artış devam etmeli, ancak diğer kategorilerin oranı artmalı.

Bu yıl toplam perakende içindeki e-ticaret payı yüzde 3,5 olarak gerçekleşti. Çin dışındaki gelişmekte olan ülkelerin yüzde 3,8 ve gelişmiş ülkelerin yüzde 8,8’lik oranı hala gidecek yerimiz olduğunu göstermektedir.

Kısacası 2016 diğer sektörlerce gıpta edilen, ama bize “süperdi” dedirtmeyen bir yıldı. 2017’den çok ümitliyiz. Eminim çok daha iyi sonuçlarla karşılaşacağız. Hedefimiz 3 sene içinde 2 kat büyüme!

Diğer e-ticaret köşe yazılarını okumak için tıklayın.

E-ticaret Çağı Haziran sayısını ücretsiz okumak için tıklayın.